Sách (IV) Nếu lỗi không là tại sách? Thì lỗi tại đâu?

Đợt hiu hiu lạnh này ối người ở cái đất Hà Nội máu lửa đổ đi tìm mua bộ sách Tam Quốc diễn nghĩa 13 tập, một bộ sách đặc biệt tái bản nhân dịp kỷ niệm 50 năm NXB Phổ Thông ở Hà Nội cho in, tức là dịp Bùi Kỷ đã hiệu đính bản dịch của Phan Kế Bính có từ trước đó. Theo Kiều Thanh Quế khi tổng kết về tình hình dịch thuật Việt Nam vào khoảng đầu những năm 1940, Phan Kế Bính trong văn tiểu thuyết Tàu có cỡ như là Trần Trọng Kim trong thơ Tàu (tập Đường thi của Trần Trọng Kim đã ra đời hồi đó, NXB Tân Việt, đẹp lung linh, bìa trông không khác gì tủ sách NRF của Gallimard, chắc cũng có chút ăn cắp ý tưởng).

Hồi này tình thân Việt Nam-Trung Quốc rất đậm đà, thành thử bộ sách ghi rõ đã hiệu đính theo bản tiếng Trung mới nhất tính tới thời điểm ấy, thậm chí còn thân tình hơn, các bạn Trung Hoa đã gửi trước cho Phổ Thông lời giới thiệu rất tỉ mỉ còn đang lên khuôn chưa kịp in vào sách Tàu.

Tất cả đều có trong bộ sách tái bản lần này (Đông A và NXB Văn Học). 13 tập gói giấy bóng kính rất đẹp, nhất là màu sắc và nét vẽ minh họa rất sắc nét (cái bìa thì là Tạ Thúc Bình trình bày, nhưng đều lấy lại tranh của hai họa sĩ Tàu). Trong những người tham gia có cả nhà báo Yên Ba với chức danh “đối chiếu”. Anh Yên Ba cách đây vài năm đã có một cuộc triển lãm bộ sưu tập truyện Tam Quốc riêng của mình tại Trung tâm Đông Tây, nếu không nhầm thì có 62 bộ.

Hồi nhỏ tôi cũng đọc Tam Quốc diễn nghĩa, đúng bản này, nhưng là ấn bản 8 tập rất thịnh hành, về cơ bản là giống, giấy cũng không đến nỗi đen tồi đen tệ nhưng hình vẽ thì thường xuyên bị mờ và nhòe. Giở bộ sách mới lần này mới nhìn được rõ cảnh Tư Mã Chiêu nằm hấp hối trên giường.

Còn câu “Nếu lỗi không là tại sách? Thì lỗi tại đâu?” là của Bùi Giáng Búi Giáng Bùi, trong Sương Tỳ Hải, An Tiêm xuất bản lần đầu năm 1972, NXB Văn Nghệ tái bản năm 2007, bìa có một cái tranh của Paul Klee nhưng lại bị ghi sai thành Paul Klu (Ku Klux Klan chăng hehe) gần giống cái này.

Quyển này Bùi Giáng viết một lời tựa rồi sau đó dịch vài đoạn của Albert Camus, André Gide, Martin Heidegger. Lâu lắm rồi tôi mới cảm thấy mình có thể đọc Bùi Giáng bằng niềm vui, điều mà tôi nghĩ Bùi Giáng muốn người đọc cảm thấy. Đặc biệt nếu ai quan tâm đến chuyện Hoelderlin dịch Sophocle như Walter Benjamin từng nhắc tới trong “Nhiệm vụ của dịch giả” thì nên đọc (đoạn cuối sách).

Bài thơ mở đầu lời tựa cực kỳ hay, mặc dù cũng như (chắc là) mọi người, tôi chẳng hiểu gì cả:

Trên gò đống mọc xương da
Chiêm bao vạn lý sao hà sơn mơ
“Nàng rằng: Vì mấy đường tơ
Lầm người cho đến bây giờ mới thôi.”
Chiêm bao bờ cỏ về ngồi
Âm thanh hàng xóm chùm môi láng giềng
Da vàng da trắng rẽ riêng
Con người phố thị sao triền miên xinh
Bỗng dưng ngất tạnh biên đình
Từng đêm gay cấn bất thình lình run
Chào nhau các hạ cỗi nguồn
Về sau tại hạ nỗi buồn xin ghi

https://nhilinhblog.blogspot.com/2010/01/sach-iv-neu-loi-khong-la-tai-sach-thi.html