Phạm Công Thiện không phê Nietzsche

Cám ơn bác Phạm Công Ác cho cái đường link trong đó GS Nguyễn Văn Trung “trả lời” về Phạm Công Thiện, đồng thời nhắc tới nhiều nhân vật của thời đó, nhất là các nhân vật trí thức Công giáo như Cao Văn Luận (Bên giòng lịch sử), Nguyễn Văn Lập (Viện trưởng Đại học Đà Lạt), Lê Văn Lý (một trong những đối tượng công kích trong suốt nhiều năm của Cao Xuân Hạo sau này).

Đọc vào Nguyễn Văn Trung thì ta sẽ có cảm giác mối hiềm khích của thời đó sâu xa và thường trực giữa Phật giáo và Công giáo.

Định không nói, nhưng thôi nói vậy, có vẻ như nhiều bác nghĩ tôi có gì thù ghét các nhân vật này: tôi chẳng thù ghét gì cả, nhiều kính trọng là khác. Giáo sư Nguyễn Văn Trung với tôi cũng có chút quen biết, trao đổi qua lại, còn Phạm Công Thiện thì tôi thấy có mấy câu thơ hay vào hàng kinh điển của thơ ca Việt Nam, chẳng hạn “Thôi nôi con trường giang mọi rợ”.

Đọc bài của Nguyễn Văn Trung thì hóa ra bài phê trong post lần trước tôi nói đã xuất hiện trong Hố thẳm tư tưởng, ít nhất là version đầu tiên. Tôi không nhớ có đoạn này trong quyển sách, mà tôi cũng không có Hố thẳm tư tưởng, chỉ có cái hố thẳm còn lại, là Im lặng hố thẳm, đọc từ xưa giờ vẫn chẳng hiểu gì :d

Còn cái ảnh thứ nhất là bản dịch Ecce Homo (Nietzsche) của Phạm Công Thiện. Lười chụp ảnh nên mượn tạm trên Internet, nhưng các bác cứ yên tâm là quyển của tôi giống y hệt luôn, giống có đến 99% luôn ấy. Cái này cũng là có liên hệ với chủ đề triết học nhân quyển về Nietzsche của Deleuze mấy tuần trước, một cuộc cày cuốc ghê khiếp:)

Bản dịch này nhà Phạm Hoàng in năm 1969, ngay đầu sách thông báo “Sẽ xuất bản TOÀN BỘ TÁC PHẨM NIETZSCHE do Phạm Công Thiện dịch từ nguyên tác chữ Đức”. Theo tôi được biết thì sau Ecce Homo (Tôi là ai?) này Phạm Công Thiện chưa bao giờ dịch thêm một quyển nào của Nietzsche nữa cả.

“Sẽ xuất bản hết trong năm năm (1969-1974) thong dong, nếu nước Việt Nam chưa bị tiêu diệt, chưa bị diệt vong, bôi mất trên bản đồ thế giới, còn trong trường hợp bí mật thơ mộng khiến tôi chết sớm thì những đứa em tôi trên khắp đất nước lớn rộng sẽ thay tôi mà làm cho Nietzsche xuất hiện lồng lộng trên trò chơi ngôn ngữ Việt Nam, tiếng nói của sông Cái và sông Cửu Long.”

Trong “Lời người dịch” Phạm Công Thiện cho biết Ecce Homo thuộc vào bộ ba sách gây cho cuộc đời mình ảnh hưởng sâu đậm nhất, hai quyển kia là một quyển về Bồ Tát Tây Tạng Milarepa, một về Nijinski (sở thích của Phạm Công Thiện kỳ cục thật, từ triết lý văn chương nhảy phắt sang thu khí rồi lại ba lê Nga Diaghilev).

Cung cấp thông tin tài liệu thế thôi chứ cái khoản Nietzsche này tôi chẳng khoái mấy, đọc một ít quyển sách này thấy Phạm Công Thiện dịch trôi chảy, cẩn thận, ngôn ngữ uyển chuyển, rất hợp với giọng của Nietzsche.

* Ảnh thứ hai là để bác Midway nhìn bìa cuốn hồi ký của Nhật Tiến.