Lời giải thích của Naipaul

Tại sao Ấn Độ… và Việt Nam không có tác phẩm văn chương lớn, hay nói đúng hơn là chẳng có cái văn chương gì cả?

Ông Nguyễn Khoa Thái Anh [một trong những người hay spam hòm thư nhiều người; đến một lúc tôi phải đặt filter để thư một số đồng chí rơi thẳng vào bên spam chứ ngày nào cũng phải nghe ra rả bình luận chính trị thì có chết không cơ chứ, nhiều bác đã bình luận chính trị rất dài rồi cứ mấy phút lại gửi thêm cái mail sửa cái từ này cái dấu phẩy kia, lại còn đòi hủy cái mail đã gửi, chết mất :d] nói đại ý Việt Nam chẳng có đại tác phẩm nào sánh được với nỗi trầm kha thống khổ đã qua etc. Làm sao sánh, mà sánh thế nào? Thế người da đỏ với các tộc người da đen bị tuyệt diệt trước khi có chữ viết thì còn ai oán đến đâu nữa?

Naipaul giải thích (tất nhiên không phải là cho ông Nguyễn Khoa Thái Anh nghe :d) trong Literary Occasions (quyển sách yêu quý :p):

“Tiểu thuyết của mẫu quốc, hấp dẫn đến vậy, trông có vẻ dễ bắt chước đến vậy, gắn chặt với các giả định của mẫu quốc về xã hội: tính chất khả thể của việc học hành nhiều hơn, một ý tưởng về lịch sử, một mối quan tâm đến việc tự hiểu bản thân mình. Khi các giả định này là sai, khi việc học hành nhiều hơn không thực hiện được hoặc không hoàn hảo, tôi không chắc rằng tiểu thuyết có thể mang lại cái gì ngoài những bề ngoài các sự vật. Người Nhật nhập khẩu hình thức tiểu thuyết và cộng nó vào các truyền thống văn chương và lịch sử phong phú của họ; không có gì lệch lạc cả. Nhưng những nơi, như ở Ấn Độ, quá khứ đã bị xé rách, lịch sử không được biết tới hoặc không thể biết được hoặc bị chối từ, tôi không biết liệu hình thức tiểu thuyết đi vay mượn có thể chuyển tải cái gì ngoài một sự thật nửa vời, một cửa sổ lờ mờ ánh sáng mở vào bóng tối bao trùm.”