(8) Bây giờ thì Nam Phong

Phong hóa đã nghe, giờ nhìn Nam phong một tí cho nó cân bằng lực lượng, nhỉ :d

Bài này đăng trên Nam phong số 119, Juillet 1927, tên bài ở ngay trang nhất phần Quốc ngữ là “Báo Nam Phong được mười tuổi”, mấy chi tiết cũng hay về lịch sử báo chí Việt Nam giai đoạn ấy:

“Năm 1917 bên Âu-châu chiến-tranh đương dữ-dội; bên này thì chính-trị cẩn-nghiêm, dư-luận trong nước hình như vắng ngắt, trong Nam ngoài Bắc, thật là tịch-mịch không có tăm tiếng gì. Báo-quán thì ở Hà-nội ở Sài-gòn lơ-thơ có một vài tờ báo quốc-ngữ, còn báo bằng chữ tây của người mình, tuyệt-nhiên chưa có cái nào. Báo quốc-ngữ cũng là báo phổ-thông mà thôi, chửa có nghị-luận gì. Vả lại bàn đến chính-trị, nói về việc nước, bấy giờ coi như câu chuyện quái-gở, không ai dám công-nhiên đả-động. Còn văn quốc-ngữ thời hãy còn non-nớt, chưa ai nghĩ dùng để bàn-bạc những vấn-đề quan-trọng hay nghiên-cứu những nghĩa-lý cao-xa. Tiếng “quốc-văn” dùng để chỉ văn quốc-ngữ cũng mới thông-dụng tự năm 1917 trở đi. Đến cái “phong-trào quốc-văn”, về sau này tràn khắp cả xã-hội, thì hồi ấy còn phẳng-lặng êm-đềm cả.

Giữa lúc ấy, báo Nam-Phong ra đời.

Chủ nghĩa của báo Nam-Phong thế nào?

Ở một nước dân-trí hãy còn chửa khai-thông hẳn, quyền ngôn-luận cũng còn chưa được hoàn-toàn như nước ta, lấy chính-trị làm tôn-chỉ không bằng lấy văn-hóa làm chủ-nghĩa.”

“Theo ý-kiến của đồng-nhân thì cái vấn-đề văn-hóa ở nước ta ngày nay là quan hệ hơn hết cả. Làm thế nào mà thâu-thái được cái tinh-hoa của văn-hóa Đông-Tây để gây lấy một cái tinh thần cốt-cách mới cho dân-tộc Việt-Nam này, khiến cho không đến nỗi mất nền-nếp cũ mà lại học được phương-pháp mới: ấy trong mười năm nay chúng tôi chỉ băn-khoăn về một câu hỏi đó.”

“Quốc-văn đã tiệm thành, bấy giờ phải đem ra dùng để truyền-bá các tư-tưởng học-thuật mới.

Đoàn-luyện quốc-văn, truyền bá học-thuật, đó là hai cái mục-đích thiết-yếu của báo Nam-Phong trong mười năm nay.

Hai cái mục-đích đó chúng tôi đã đạt được chưa, xin để độc-giả chư-quân-tử phán-đoán.”

+ rất nhiều người có ấn tượng Phạm Quỳnh già hơn Nguyễn Văn Vĩnh, chắc tại cái vẻ ăn mặc quốc phục thâm sì của Phạm Quỳnh, lối văn lại cổ kính rất chi là ấy, nhưng sự thật Nguyễn Văn Vĩnh thuộc thế hệ trước hẳn thế hệ của Phạm Quỳnh

+ lựa chọn của con người ta hâm nhỉ, cái thời in thạch bản với typo thiếu vật liệu bỏ cha thì cứ tương dấu gạch nối vào, mà có nhất quán đâu, lung tung hết cả, giờ in kiểu mới chả lo mấy vụ đấy thì cứ thi nhau mà bỏ hết gạch nối

hâm nhỉ :d