Toàn sách là sách

Đoạn mở đầu của tiểu thuyết In Memoriam của Linda Lê (Christian Bourgois, 2007, 17 euros):

“Tôi sẽ điên nếu không viết quyển sách này. Thế nhưng điên rồ vẫn rình rập tôi: vừa viết xong là tôi đốt nó đi ngay. Xong được tác phẩm của cuộc đời mình rồi hủy nó đi, như vậy là kỳ cục hay hữu lý? Tôi không cần tự đặt câu hỏi. Tôi ngả nghiêng giữa giấc mơ và thực tế.”

Còn trong tập tiểu luận Tu écriras sur le bonheur (Mi sẽ viết về hạnh phúc) (PUF, 1999, in lại trong collection “Titres”, Christian Bourgois, 2009, 10 euros), lời nói đầu kể lại câu chuyện mà Ingeborg Bachmann từng kể, về một anh thợ hàn một hôm tình cờ sờ phải một quyển sách bị bỏ quên trong quán cà phê. Anh ta bắt đầu đọc, từng trang một, rồi cả quyển sách. Kể từ đó anh ta đi mượn sách ở thư viện, không đi làm nữa, cả ngày chỉ nhốt mình trong nhà đọc sách. Trong mắt anh ta, những gì thoát ra từ những quyển sách cứ sững lại ở đó như một đám mây. Anh ta, độc giả, đã gặp đám mây, mắt anh ta ngước nhìn lên trời, trong khi cắm mặt trong bùn sửa đường ray tàu tramway.

Trong Tu écriras sur le bonheur Linda Lê “trôi nổi” (flâner) qua các tác giả như Kôbô Abé, Raymond Carver, Lawrence Durrell, Vassili Grossman, Yasushi Inoué, Bohumil Hrabal, Henry James, Leonardo Sciascia, hay nhà văn Ailen Flan O’Brien, cũng là hình ảnh nổi bật trong Dublinesca, và nhất là nhà thơ Marina Tsvétaeva, mà Linda Lê từng viết cả một quyển sách.

Niềm hạnh phúc viết và đọc đó chính là cái tôi muốn nói về một “mẫu nhà văn”: bởi có niềm hạnh phúc ấy nên văn chương với họ là không có biên giới, luôn luôn có quy chiếu qua mọi đường ranh giới về chủng tộc và địa lý, và lúc nào cũng gần gũi với các nhà văn khác, không kể thời gian, quốc tịch. Các nhà văn là “confrère” của nhau. Điều này, hết sức xin lỗi, nhà văn Việt Nam chưa bao giờ có. Các nhà văn Việt Nam càng viết và nói về văn chương thế giới, càng thấy họ không biết văn chương thế giới.