Những cuốn sách đọc ở tuổi hai mươi, nếu còn nhớ, thì hoặc là chúng làm mình tưởng ra là ngộ thấy một điều gì đó quan trọng lắm, cốt tử lắm, hoặc mình thấy phăn lỳ chết thôi.
Hoặc cũng có lúc, như khi Đọc cơ hội của Chúa, thì thấy giời ạ hóa ra trên đời cái thể loại dở hơi như mình cũng không phải là duy nhất :p Cũng có đồng chí dập dìu sách vở, lên những cơn chập cheng ra phết. Và hóa ra là cũng chui ra chui vào suốt cái chốn Thư viện Quốc gia ấy.
Thư viện Quốc gia của những ngày ấy bao nhiêu thương nhớ không hề giống như bây giờ. Chỉ có thể đi vào từ cổng phía phố Tràng Thi, chếch chếch hiệu cắt tóc mậu dịch và Machinoimport. Chẳng biết bây giờ sửa lại xây thêm, đứng từ mấy cái gốc cây nhìn lên còn thấy tên Toàn quyền Émile Pasquier lờ mờ trên fronton mặt tiền không nữa. Thư viện Quốc gia ngày ấy đi thẳng thì vào đến phòng đọc ghế gỗ dài bóng lên vì bao nhiêu bộ mông của nhiều thế hệ, rẽ phải là một nơi rất quan trọng, cái toa lét, mà đúng hơn là cái chuồng tiêu, nhưng thường thì người ta rẽ sang trái, để đến một tụ điểm thú vị chết thôi, là quán nước anh Hợi. Nơi này các trí thức tương lai thi nhau rít thuốc lào, chém gió và uống trà đá, hoặc oánh cờ tướng. Sau này nhiều phần rẽ ngoặt sang thành con buôn, nghe nói một nhân vật nay trở thành trùm giặt giũ bao tiêu hết ga trải giường khách sạn ở Hà Nội. Một phần không nhỏ trở thành nhà báo lắm chữ nói gì cũng lung tung hết cả.
Thư viện ngày ấy vĩ nhân chen lẫn thường nhân, Đỗ Minh Tuấn suốt một thời gian dài ôm hai tập Mĩ học của Hegel, khuôn mặt quyết liệt cho thấy đọc sách là bể khổ. Huyền thoại quán nước nói Vương Trí Nhàn hay giật phích những cuốn khó tìm. Bác Vương Trí Nhàn hình như cũng có vào đây đọc, xin nói luôn đấy là zin bản đồn đại thôi, chắc cũng như mọi huyền thoại khác, đành thở dài không rõ thực hư. Giờ toàn tra sách bằng máy vi tính, nói đến phích may lắm thì các cháu nhi đồng tưởng là phích nước Rạng Đông. Một đặc trưng nữa của kho sách ở đó là rất nhiều sách đóng dấu Võ Tá Hân. Mà toàn sách bộ nhưng lại thiếu tập mới đau. Mới gần đây tôi mới đọc báo thấy viết ông Võ Tá Hân cứ cặm cụi đi khắp thế giới ai người ta cho sách là lôi về tặng lại cho Thư viện Quốc gia, thế thì đủ bộ kể cũng khó. Đọc xong chuyện ấy thì tôi lén lút rút lại niềm căm hận xưa cũ :p Thêm bạn bớt thù là xu hướng chung của tuổi già, nó thể hiện sự trưởng thành và cả sự nhùi nhụt của ý chí chiến đấu.
Quên mất là đang nói về Cơ hội của Chúa đấy :d Đó là cái thời suốt một thời gian dài văn chương Việt Nam chán lắm, suốt ngày ông gì tên là Tuấn tác giả Cù lao Chàm chán kinh lên được. Hào hứng được quãng vài năm, Nỗi buồn chiến tranh, Bến không chồng với cả Mảnh đất lắm người nhiều ma, rồi lặng lẽ như nhà thờ ngoài giờ lễ mixa, bỗng đâu xuất hiện một ông Nguyễn Việt Hà, cả cuốn tiểu thuyết dày khộp chả một chữ nói đến chiến tranh (à cũng có, có xuất hiện ngày 30 tháng Tư năm 1975 để đối chiếu với ngày tốt nghiệp của nhân vật Tâm).
Nó không chiến tranh, mà nó nói ba cái chuyện tình yêu, rượu (mà nghĩ cũng kinh, cái thời í cognac đã là đỉnh cao danh vọng rồi, gớm thế :d) và Chúa. Câu “anh yêu em” và “em yêu anh” nhiều ngang câu “nói có Chúa”.
Thỉnh thoảng tôi nói đùa Nguyễn Việt Hà viết Cơ hội của Chúa bằng tâm lý của một kế toán viên, sợ kiểm toán nó làm thịt nên sổ sách rất chi ly, chuyện gì cũng kể hai lần : ) Chuyện đã kể rồi thế nào cũng có đoạn nhật ký (của Tâm, Nhã, Thủy) tua lại một vòng, cho chắc. Nói đùa thế thôi, vụ đắp bờ truyện kể ấy, sâu xa mà nói, là một cách thể hiện của sự buồn bã, một chân thực cảm động. Có quen với bọn đàn ông Bắc Kỳ, nhất là Hà Nội đặc xịt, bụng dạ khó dò, mặt trơ như cái thớt, thì mới hiểu cái sự chân thực cảm động ấy.
Tuy biết rằng bọn nhóc con hai mươi tuổi ngày nay chẳng thể nào đọc cuốn tiểu thuyết này theo kiểu ấy được, nhưng tôi vẫn in lại. Vì đọc lại nó vẫn nhiều phấn hương vương vấn lắm : ) chỉ có sửa mấy chỗ chẳng hạn như là rượu “Ararate” thành Ararat, thuốc lá “Cabinette” thành Cabinet, rồi thì sau khi tham khảo ý kiến chuyên gia thì đã biết hãng hàng không “Interfluc” chính là “Interflug” và diễn viên “Gocomitic” là Gojko Mitić (Những đứa con của gấu mẹ vĩ đại).
http://nhilinhblog.blogspot.com/2011/05/doc-lai-co-hoi-cua-chua.html
Nhị Linh 
