Lần đầu tiên hé lộ đôi chút nhiều về công việc bếp núc của xuất bản sách tại Việt Nam : p
Cuốn tiểu thuyết The Sense of an Ending đoạt giải Man Booker năm 2011. Cái giải thưởng này là cớ tuyệt vời để đưa một tác phẩm của Julian Barnes đến Việt Nam; giả sử như không có nó, sẽ rất khó justify cho lựa chọn Julian Barnes, mặc dù với riêng tôi, Barnes thuộc vào chừng ba hay bốn nhà văn lớn nhất của nước Anh từ khoảng hai mươi năm nay. Nhất là khi rất hiếm giải Man Booker nào mỏng đến thế : p
Nhưng mỏng không phải dễ xơi : p
Tháng Ba có bản dịch hoàn chỉnh.
Trong tháng Bảy là cuộc tranh luận “tay bo” : p để đi đến một nhan đề tiếng Việt: Đoạn kết đã thấy. Với bản thân tôi, cái tên này là ổn.
Tháng Tám là thêm một cuộc “tay bo” nữa giữa biên tập và dịch giả. Cuộc tay bo này gay cấn, trên từng chi tiết, nhiều lô cốt đã bị hạ gục, nhiều hàng rào dây thép gai bị băng qua, một số hờn dỗi terriblement belle : p và cho đến cuối tháng Tám 2012, coi như phần nội dung đã tương đối được chốt xong ổn thỏa. The Sense of an Ending đã có hình hài tiếng Việt đầy đặn.
Từ đó cho đến hết năm rồi xuyên qua Tết, hình hài ấy qua thêm hai bàn tay nữa. Tháng Hai thì lại có bất ngờ: quyết định đổi tên.
Cùng lúc đó, cái bìa sách làm họa sĩ mất ăn mất ngủ rất lâu, thậm chí viết mail không thấy trả lời : p Nhưng cái gì cũng có giá của nó, Julian Barnes thì cần phải được đối xử đặc biệt (chẳng có cái gọi là “bình đẳng” trong văn chương : p) và chờ đợi cũng là một cái giá phải trả để đạt tới khoái cảm : p Cái bìa sách không hề trùng lặp ý tưởng với những bìa khác từng có trước đây. Và tèn ten, ở version cuối cùng nó như thế này:
Có được nó rồi, mọi thứ liền tăng tốc. Ngay tiếp theo là một “bài tập viết ngắn”. Một cái text bìa sao cho tương xứng với tác giả và tương ứng với nội dung là cả một bài tập cũng có thể gây mất ăn mất ngủ. Tôi rất ghét những bìa bốn sách nghèo nàn, chỉ biết trích ra vài câu từ trong sách. Cái gì cũng có giá của nó hết.
Tony đã già, Tony cảm nhận rõ đoạn kết cuộc đời mình. Một cuộc đời dường như ổn thỏa, tuy có thất vọng, có ly dị và nhiều mất mát – như mọi cuộc đời. Thế nhưng Tony sẽ rất bất ổn ở chính cái đoạn kết này.
Julian Barnes, nhà văn danh tiếng của nước Anh, đã vô cùng lạnh lùng và tỉ mỉ – nhưng chỉ cần sử dụng rất ít trang giấy – miêu tả cái nhà tù mà con người bị giam hãm bên trong, như một điều không thể khác; nhà tù ấy ác nghiệt vì là tổng thể của hiện tại, tương lai và quá khứ. Những mảnh vụn li ti của quá vãng, cộng dồn thêm bao nhiêu thời gian và sự nham hiểm của số phận, khi đuổi kịp Tony đã mang sức nặng khủng khiếp, sức nặng của kết cục.
Văn chương bậc thầy thường xuyên có một sắc thái quỷ quyệt, điều này thể hiện trong cuốn tiểu thuyết này dưới dạng một lời nhắn nhủ vô thanh của tác giả: Đừng quá tự tin, vì cuộc đời này vốn dĩ rất nhiều bất ổn.
Lời cảm tạ chân thành: dịch giả Nghiêm Quỳnh Trang và họa sĩ Tạ Quốc Kỳ Nam. Tất nhiên, ngoài họ, để quyển sách đi đến được nhà in còn cần sự tham gia tích cực của chừng mười người nữa.
Julian Barnes thì ví dụ như thế này:
Còn đây là một “ca” khác, câu chuyện dài hơn nhiều, nhưng cũng đã đến được “kết cục của một cảm thức” :p
Text bìa quyển này:
Một kẻ ích kỷ, ưa châm chọc tàn nhẫn và chất chứa những suy nghĩ không mấy tốt đẹp, lại cũng có thể là một con người đầy rung động và đặc biệt mong manh dễ vỡ. Rất sợ đối diện với cuộc sống nhưng lại lao vào cuộc sống bằng toàn bộ sức lực, rồi sau đó loay hoay trốn tránh những câu hỏi lớn của cuộc đời; ngần ấy mâu thuẫn làm nên con người Frédéric Beigbeder thể hiện trong Kẻ ích kỷ lãng mạn.
“Tôi chỉ thích đọc, viết và làm tình. Vì thế với tôi một căn hộ nhỏ là đủ để sống, với điều kiện nó có một giá sách, một máy vi tính và một cái giường.”
Và cuốn nhật ký rối bời này lóe sáng những suy tư độc đáo, sâu sắc của một trong những nhà văn thú vị nhất nước Pháp hiện nay, tiếp nối một truyền thống văn chương tâm lý huy hoàng mà đất nước này từng biết cách sản sinh không ngừng.
“Điều khó khăn nhất không phải là biết được tại sao ta lại sống, mà là thoát được khỏi câu hỏi này.”
Bài liên quan:
– Về The Sense of an Ending
– Ghi chép biên tập (I)
– Ghi chép biên tập (II)
– Beigbeder người đọc sách
– Trò chuyện với Beigbeder
Beigbeder, ngay tiếp sau Kẻ ích kỷ lãng mạn sẽ là Cứu với, xin tha thứ, cuốn tiểu thuyết-tự thú lấy bối cảnh nước Nga.
https://nhilinhblog.blogspot.com/2013/04/doan-ket-cua-mot-cam-thuc-julian-barnes.html
Nhị Linh 