Sách tháng Chạp 2013

Chậc, thế là ngoảnh đầu đi quay đít lại đã hết năm rồi nhỉ : p

Trước khi bước vào màn bắn pháo hoa cuối cùng của năm, tôi muốn hỏi các bác hai điều (vốn dĩ xưa nay blog của tôi không nhiều comment, email riêng có khi còn nhiều hơn, chắc vì cả hai bên, bên viết và bên đọc, đều shy hehe): 1. Năm 2014 tôi có nên tiếp tục duy trì mục sách hằng tháng như thế này không, và 2. Mục sách hằng tháng này theo các bác có ích/có lợi thế hơn so với giới thiệu sách trên báo chí nói chung không? Thank you merci danke.

———–

Tạm kết thúc phần lễ hội nhé : p

Tháng này tôi sẽ chỉ tập trung vào mấy quyển sách.

– Tsubouchi Shoyo. Chân tủy của tiểu thuyết. Trần Hải Yến dịch. NXB Thế giới. 415tr. 120.000đ. (có index)

Một (hay nhiều) thay đổi quan trọng trong “chính sách văn hóa” hay đường lối nghiên cứu thời gian gần đây đã khiến cho giới nghiên cứu văn học Việt Nam tập trung nhiều hơn vào khối Đông Á, nhất là Nhật Bản và Hàn Quốc. Tất nhiên, điều đó cũng có ảnh hưởng không nhỏ ra hệ thống xuất bản đại chúng: mấy năm trở lại đây có rất nhiều tác phẩm văn chương Nhật và Hàn được dịch, một số tác giả đã kịp trở nên rất nổi tiếng ở Việt Nam, một số tác phẩm đã lặng lẽ (hoặc không lặng lẽ lắm :p) huy động cho mình một lực lượng fan ít nhiều đông đảo.

Động đến Tsubouchi Shoyo là động đến giai đoạn đầu kỷ nguyên hiện đại của văn chương Nhật Bản, và động đến Chân tủy của tiểu thuyết (Shosetsu Shinzui) là động đến cột mốc lớn trong lịch sử tiểu thuyết Nhật Bản. Ý nghĩa của nó không kém gì so với Fukuzawa Yukichi mà độc giả Việt Nam đã bắt đầu quen thuộc.

Tác phẩm này được in thành nhiều kỳ hồi 1885-1886, nó chịu tác động mạnh của văn chương Anh mà Tsubouchi am hiểu (Tsubouchi là người dịch toàn tập Shakespeare sang tiếng Nhật, xuất bản năm 1935).

Cuốn sách viết toàn diện về tiểu thuyết như một thể loại văn học, cổ xúy cho tác phẩm có cấu trúc chặt chẽ. Nó bàn về “tiểu thuyết” cổ điển ở Nhật Bản, sự phát triển của tiểu thuyết, mục đích và lợi ích… và đến phần sau thì bàn chi tiết về nguyên tắc, phong cách, cốt truyện, nhân vật… Nói tóm lại, nó là một tác phẩm tổng quan về tiểu thuyết, ra đời khi mà “tiểu thuyết kiểu phương Tây” ở các nước Đông Á vẫn còn là một điều xa vời.

Đặc biệt, người dịch trong phần giới thiệu đã đặt câu hỏi: Phạm Quỳnh và Phan Khôi, có thể coi là những người Việt Nam đầu tiên bàn sâu về tiểu thuyết, từng đọc Tsubouchi hay chưa? Đây là một giả thiết, và câu trả lời (giả thiết) là (một phần) tư tưởng về tiểu thuyết của Tsubouchi đã có thể đi vào Việt Nam qua ngả đường Lương Khải Siêu và Lỗ Tấn.

– Tổ chức bộ máy các cơ quan trong chính quyền thuộc địa ở Việt Nam qua tài liệu và tư liệu lưu trữ (1852-1945). NXB Hà Nội. 799tr. Giá tiền: bao nhiêu quên mất rồi, chỉ nhớ là không hề rẻ : )

Đây là tác phẩm của Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước (Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I), ở đầu có một bài dẫn nhập ngăn ngắn của Đỗ Hoàng Anh, không biết là ai.

Quyển sách này vô cùng cần thiết cho những ai nghiên cứu hay quan tâm đến Đông Dương. Nó gồm các nghị định, quy định, quyết định, sắc lệnh của chính quyền Đông Dương kể từ khi người Pháp mới bắt đầu tổ chức được các công việc Nhà nước ở Nam Kỳ (mở đầu là quy định 31/5/1862 của Bonard về quyền hạn của Giám đốc Nha Nội chính). Tổng cộng có 427 đơn vị tài liệu hành chính. Có nội dung đầy đủ hoặc nội dung chính yếu của từng tài liệu.

Ví dụ cách đây không lâu tôi từng vấp phải một cụm từ, không rõ chính xác nó từng tên là gì trong lịch sử. Nếu lúc đó đã có quyển này, thì tôi sẽ biết ngay đó chính là “Nha Nội chính” :p

– George Berkeley. Một nghiên cứu về các nguyên tắc nhận thức của con người. Đinh Hồng Phúc và Mai Sơn dịch, Bùi Văn Nam Sơn hiệu đính. NXB Tri thức. 277tr. 60.000đ (có index)

Để biết xem một “nhà duy tâm chủ quan” như người ta vẫn hay gọi George Berkeley có thể tư duy như thế nào, đặt vấn đề về vật chất, ý niệm và nhận thức như thế nào.

Thấy quyển này với tôi cũng giống như thấy lại một hobby cũ: ban đầu bị bắt phải học, sau nhanh chóng trở thành hobby (ép buộc và khoái cảm có khi cũng khá gần nhau :p). Đó là các nhà tư tưởng Anh (tức là chỉ chung England, Scotland, Ireland) của một thời: Hume, Locke, Bentham, nhất là Hobbes.

Cùng dạng:

Howard Caygill. Từ điển triết học Kant. Rất nhiều người dịch (tên ghi ngay trên bìa). NXB Tri thức. 676tr. 280.000đ.

– Linda Lê. Thư chết. Bùi Thu Thủy dịch. Nhã Nam & NXB Văn học. 106tr. 46.000đ.

Các bác biết tôi từ lâu hẳn đều đoán trước được rằng tôi sẽ nhắc đến quyển này :p Những gì có liên quan đến Linda Lê (rất nhiều) trên blog này có thể tìm được ở label “linda-le”.

Linda Lê ở Việt Nam gắn liền với tên tuổi anh Nguyễn Khánh Long, mà nhiều người ở đây hẳn rất nhớ. Anh Nguyễn Khánh Long dịch Vu khống và Lại chơi với lửa, và tác phẩm tiếp theo đó của Linda Lê mà anh muốn dịch là Les trois Parques (Ba nữ thần số mệnh).

Vậy nên mặc dù tôi đã có bản dịch Thư chết từ rất lâu rồi (chị Bùi Thu Thủy đã hoàn thành một luận án tiến sĩ về văn chương Linda Lê) nhưng vẫn chờ để in Ba nữ thần số mệnh trước, vì đó mới là quyển đầu trong bộ ba tiểu thuyết về đề tài ông bố, và cũng có thể coi là kiệt tác của Linda Lê. Anh Nguyễn Khánh Long đã qua đời trước khi hoàn thành bản dịch nên cuối cùng Thư chết lại ra trước (cùng trong trilogy này, Tiếng nói do Nguyễn Đăng Thường dịch trước đây cũng đã xuất bản).

– Mấy cuốn sau đây tôi cũng có thể giới thiệu cho những ai ham đọc văn học:

+ Hồi ký Biến của Mạc Ngôn
+ Lưỡi của Jo Kyung Ran (xem thêm ở đây)
+ Cánh buồm đỏ thắm trong một bản dịch khác (của anh Phạm Ngọc Thạch)

– Và đây, đã ra đến tập 6 : p