Hôm trước (xem ở kia), trình bày tác phẩm của Phan Du nhưng vẫn thiếu vì không hiểu nhét đi đâu mất Quảng Nam qua các thời đại.
Mãi giờ mới tìm lại được, lộn xộn nó khổ thế đấy:
Phan Du viết cuốn sách này, như ghi rõ trên bìa, với tư cách thành viên “Ban Tu thư Thị hội Cổ học Đà Nẵng”.
Nó được xếp vào “loại lịch sử địa phương” và ghi rõ hơn, “trong bối cảnh diễn tiến Dân tộc” (lời tựa). Đây là “quyển thượng”, in năm 1974, và có thông báo sẽ in “quyển hạ”, tức là quãng từ thời Gia Long “đến ngày nay” (trong khi tập thượng trong ảnh bao trùm giai đoạn từ năm 1471, khi Lê Thánh Tông lập Quảng Nam Thừa tuyên đạo, cho đến hết thời Tây Sơn vào khoảng 1800). Tôi chưa bao giờ thấy “quyển hạ”, có lẽ không có (quyển thượng in vào năm 1974, sát 1975 quá rồi) và lâu nay cũng để ý nghe ngóng xem có bản thảo gì để lại hay không, nhưng chưa có tin tức đáng chú ý.
Trong lời tựa cũng viết: “Sở dĩ để nhan đề của tác phẩm là Quảng Nam thay vì Quảng Nam tỉnh vì chúng tôi muốn trình bày vai trò lịch sử của tỉnh nhà ngay từ khi nó còn nằm trong những đơn vị hành chánh rộng lớn hơn như: Quảng Nam thừa tuyên đạo, Quảng Nam Dinh, Quảng Nam Trấn v.v…”
Giờ đây, khi cuốn sách của Phan Du viết về Huế, Mộng kinh sư, đã trở lại (một cách huy hoàng), chắc mối quan tâm đến nhân vật Phan Du bị lãng quên mất chục năm sẽ xuất hiện. Quảng Nam qua các thời đại lâu nay cũng không hẳn là không được biết đến trong nhóm nhỏ dân nghiên cứu. Biết đâu cả nó cũng sẽ sớm trở lại.
Trong sách có in danh mục tác phẩm của Phan Du:
Nhân tiện (rất liên quan), bài về Tạ Chí Đại Trường cuối cùng đã viết xong, xem ở kia.
Nhị Linh 